افزایش فشار داخل مغزی در صورت عدم وجود تومور مغزی را “Pseudotumor cerebri ” گویند، در واقع از علل خوش خیم افزایش فشار داخل جمجمه است و سبب فتق مغزی نیز نمی شود.
اما نام “Pseudotumor ” (تومور کاذب) را به این دلیل به خود گرفته که علایم و نشانه های یک تومور مغزی را تقلید می کند
عبارتند از:
سردرد و سرگیجه ،تهوع یا استفراغ،دوبینی یا تاری دید و حتی از بین رفتن ناگهانی بینایی ، وزوز گوش ،ادم پاپی در معاینه چشم و فلج عصب زوج ششم مغزی
در این بیماران Tap مایع مغزی نخاعی (CSF ) انجام می شود، و فشار بالای مایع مغزی نخاعی مشخص می شود. کمتر شدن علایم بیمار پس از CSF Tap بسیار به نفع تشخیص Pseudotumor cerebri است؛ اما لازم است که نمونه مایع مغزی نخاعی جهت مطالعات کامل و رد سایر علل، به آزمایشگاه فرستاده شود.
در این بیماران MRI نرمال است و تومور یا ضایعه خاصی را نشان نمی دهد.
در بررسی های عروقی (مانند MRV ) ممکن است تنگ شدگی هایی در عروق مغزی دیده شوند، که خود می توانند به دلیل اختلال گردش خون مغزی موجب افزایش فشار مایع مغزی نخاعی شوند.
این بیماری در کودکان و بزرگسالان ایجاد می شود، اما بیشترین میزان در گیری در خانم های چاق در سنین باروری (و عمدتا دهه سوم و چهارم زندگی) دیده می شود.
در این بیماری،سه عامل موجب افزایش فشار مایع مغزی نخاعی می شوند:
1- افزایش تولید مایع مغزی نخاعی
2- اختلال در بازجذب مایع مغزی نخاعی
3- اختلال در جریان مایع مغزی نخاعی
علل مختلفی برای این عوامل ذکر شده است که از عبارتند از :
– ترومبوز یا دیگر تنگی های وریدهای داخل جمجمه
– بیماریهای سیتمیک و اختلالات اندوکرین: آنمی، نارسایی مزمن تنفسی، فشارخون بالا، بیماریهای تیروئید، هیپوپاراتیروئیدیسم، نارسایی آدرنال، بیماری کلیوی مزمن و…
برخی عفونت ها مانند: اوتیت میانی مزمن، ماستوئیدیت، گیلن باره و …
– مصرف یا ترک مصرف برخی مواد اگزوژن مانند داروها
– چاقی (خصوصا در زنان چاق با اختلالات قاعدگی)
لیست داروهایی که ممکن است موجب Pseudotumor cerebri شوند بسیار طولانی است، و در برخی موارد نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد. اما مواردی که مورد توافق و تایید قرار گرفته اند عبارتست از :
آنتی بیوتیک های Tetracycline ، Nalidixic acid ، Penicillin، Trimetoprim-sulfametoxazole؛
Corticosteroids
در بسیاری از موارد، نمی توان علت خاص این بیماری را یافت که در آن صورت آن را “افزایش فشار مغزی ایدیوپاتیک ” (Idiopathic intracranial hypertension ) و یا افزایش فشار مغزی خوش خیم (Benign intracranial hypertension ) می نامند.
ملاحظات درمانی:
در درمان این بیماران ابتدا باید دید که علت زمینه ای آن چه چیز بوده و با درمان علت زمینه ای، فشار مایع مغزی نخاعی هم نرمال می شود.
به بیماران چاق، حتما توصیه به کاهش وزن می شود.
مساله ای که در این بیماران خیلی مهم هست، کنترل عصب بینایی و ممانعت از ایجاد فشار بر آن و آتروفی این عصب است؛ تا جاییکه همه تست های بینایی باید برای بیمار انجام شده و در صورت بروز نقص بینایی جدید، بیمار باید بطور اورژانسی تحت جراحی و تخلیه مایع مغزی نخاعی قرار گیرد.
از روشهای جراحی مورد استفاده، می توان “برش در غلاف عصب اپتیک”، “قرار دادن stent در وریدهای مغزی” و “تعبیه شانت مغزی یا نخاعی” برای تخلیه CSF ، نام برد.
اما بیمارانی که مشکل بینایی شدید ندارند، معمولا با دارو درمانی بهبود پیدا میکنند. داروهای مورد استفاده:
1- استازولامید : با دوز 0.5- 1 g/day شروع می شود و تا 3-4 گرم در روز قابل افزایش است. (موثرترین درمان موجود) در بیمارانی که قادر به تحمل عوارض استازولامید نیستند، به ناچار از “فورزماید” استفاده می شود.
2- کوتیکواستروئیدها : استفاده از کوتیکواستروئیدها (معمولا پردنیزولون) به همراه استازولامید، خصوصا در بیمارانی که زمینه ای التهابی دارند، و بیمارانی که ادم پاپی شدید دارند، می تواند در کاهش فشار داخل مغزی بسیار موثر باشد.
اما باید توجه داشت که استفاده از آنها بطور کوتاه مدت و با دوز پایین باشد، چرا که قطع این داروها خود می تواند ایجاد ریباند و افزایش فشار داخل مغزی بنماید.
3- پروفیلاکسی سردرد: در بیماران با عدم مشکل بینایی شدید، که سردرد آنها با درمانهای اولیه برطرف نشده و سردردهایی شبیه میگرن را تجربه می کنند، میتوان از داروهای “آمی تریپتیلین”، “پروپرانولول” ، “توپیرامات” یا دیگر داروهای پروفیلاکسی میگرن استفاده کرد.
توجه: در سیر درمان لازم است آزمونهای بررسی بینایی بیمار، هر 1-2هفته انجام شده و در صورت ایجاد عارضه، مداخله اورژانس جهت کاهش فشار داخل مغزی انجام شود.
در مورد بررسی های رادیولوژیک، در بیمار مبتلا به افزایش فشار داخل مغزی، ابتدا (MRI (Magnetic resonance imaging و در صورت در دسترس نبودن MRI باید CT scan انجام شود تا وجود هرگونه توده یا اختلال مغزی دیگر رد شود.
اما در صورت عدم وجود توده و در مرحله تشخیصی بعدی، باید عروق مغزی و خصوصا ورید های مغزی ( که ترومبوز یا انسداد اونها یکی از علل افزایش فشار مغزی هست) بررسی شوند.
بررسی ورید های مغزی توسط روش Magnetic resonance venography یا MRV انجام می شود، که در واقع تکنیک آن شبیه به MRI هست با این تفاوت که فیلد حساستری برای بررسی ورید ها فراهم می‌کند. و گاها از رنگ ها و مواد حاجب هم برای نمایاندن بهتر ورید ها استفاده می شود.
نقل از پیک دارویی نوین
بدون دیدگاه