با تغییراتی که در سبک زندگی امروزی ایجاد شده، اضافه وزن به یک بیماری یا معضل شایع در بین افراد جوامع مختلف تبدیل شده است. بسیاری افراد با استفاده از برنامه های غذایی و ورزشی مختلف تلاش می کنند که به وزن ایده آل برسند. در این بین، بازار تبلیغات کاهش وزن و لاغری نیز گرم است؛ اما گاهی افراد بی دلیل و بدون برنامه ریزی دچار کاهش وزن ناگهانی می شود. ما نیز در این مقاله قصد داریم به کاهش وزن بی دلیل و راهکارهای آن بپردازیم.
به نظر شما چه زمانی ما باید نگران کاهش وزن خود باشیم؟. یک قاعده کلی این است که هر زمان فرد در مدت ۶ الی ۱۲ ماه بیش از ۵ درصد از وزن خود را از دست داد، باید به پزشک مراجعه کند؛ البته تاکید بر مراجعه به پزشک هرگز به این معنی نیست که فرد باید نگران باشد. گاهی یک تغییر ناگهانی در شرایط زندگی یا استرس موجب کاهش وزن شدید در فرد می شود.
در ادامه مقاله با دلایل کاهش وزن ناگهانی بیشتر آشنا می شوید.
تحلیل عضلانی یکی از دلالیل کاهش وزن بی دلیل
بدن انسان شامل توده چربی، عضلات، استخوان و آب است. در صورتی که عضلات انسان کوچک تر شوند، وزن انسان نیز کاهش می یابد.
علامت اصلی کاهش وزنی ناشی از تحلیل عضلانی، ضعف عضلانی است. حتی ممکن است یکی از اندام ها بر اثر تحلیل عضلانی کوچک تر از دیگری شود.
علت تحلیل عضلانی بی تحرکی طولانی مدت است.. افرادی که ورزش نمی کنند یا شغل پشت میز نشینی دارند، بیشتر دچار تحلیل عضلانی می شوند.
پرکاری تیروئید
در برخی افراد دلیل کاهش وزن ناگهانی پرکاری تیروئید است. در بیماری پرکاری تیروئید، غده تیروئید بیش از حد نرمال هورمون تیروئید ترشح می کند. هورمون تیروئید نقش بسیار مهمی در کنترل عملکرد بدن انسان از جمله تنظیم سوخت و ساز بدن دارد.
در فرد مبتلا به پرکاری تیروئید کالری به سرعت می سوزد، در نتیجه فرد دچار کاهش وزن زیاد می شود.
افسردگی
گاهی کاهش وزن بی دلیل و ناگهانی نشانه افسردگی است. افسردگی بر بخش هایی از مغز که اشتها را کنترل می کند، تاثیرگذار است. در نتیجه بر اثر افسردگی فرد دچار کم اشتهایی و کاهش وزن می شود.
قابل ذکر است که در برخی افراد افسردگی سبب افزایش اشتها می شود. به هرحال علائم آن در افراد مختلف متفاوت است.
دیابت
افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۱ هستند نیز دچار کاهش وزن بی دلیل می شوند. در این بیماران انسولین تولید نمی شود. بدون انسولین، گلوکز بالا می رود. در نتیجه گلوکز استفاده نشده در بدن از طریق ادرار از بدن خارج می شود. با خروج قند از بدن فرد کالری کاهش پیدا می کند و فرد دچار لاغری خواهد شد.
آرتریت روماتوئید رپ
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که باعث می شود، سیستم ایمنی بدن به مخاط مفاصل حمله کند و منجر به التهاب آنها شود. التهاب مزمن سبب افزایش سرعت متابولیسم و کاهش وزن کلی می شود.
علامت اصلی آرتریت روماتوئید، تورم و درد مفاصل است. فردی که دچار این بیماری است در صورتی که یک ساعت یا بیشتر از آن حرکت نکند، دچار درد در مفاصل و سفت شدن آن ها می شود.
بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده (IBD) شامل چندین اختلال التهابی مزمن در دستگاه گوارش می شود. در شرایطی که فرد مبتلا به این بیماری باشد، بدن در وضعیت کاتابولیک قرار می گیرد. در وضعیت کاتابولیک مصرف انرژی بدن بالا می رود.
برخی علائم بیماری التهابی روده عبارت اند از:
- اسهال؛
- دل درد؛
- نفخ شکم؛
- وجود خون در مدفوع؛
- خستگی.
انسداد مزمن ریوی
انسداد مزمن ریوی یک بیماری ریوی پیشرونده است که شامل آمفیزم و برونشیت مزمن می شود. بیماری انسداد مزمن ریه در مراحل ابتدایی خفیف است؛ اما در مراحل پیشرفته تر باعث کاهش وزن می شود. این بیماری با ایجاد اختلال در تنفس، سبب افزایش سوخت کالری در بدن می شود. بر اساس برخی تحقیقات فردی که مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریوی است، هنگام تنفس ۱۰ برابر فرد سالم کالری می سوزاند.
اندوکاردیت
اندوکاردیت (التهاب پوشش داخلی قلب یا اندوکاردیوم) نیز از دیگر عوامل کاهش وزن بی دلیل است. میکروب ها و باکتری هایی که وارد جریان خون می شوند، پس از تجمع در قلب، سبب التهاب پرده داخلی قلب
می شوند.
افراد مبتلا به این بیماری دچار افزایش دمای بدن، تب و کم اشتهایی می شوند. افزایش دمای بدن نیز سبب افزایش متابولیسم و چربی سوزی و در نتیجه کاهش وزن می شود.
سل
بیماری سل، بیماری مزمن ریوی است. معمولا این بیماری نیز توام با بی اشتهایی و کاهش وزن شدید است. سرفه شدید که بیش از ۳ هفته به طول بیانجامد، درد قفسه سینه، تب و لرز، خستگی و عرق شبانه برخی علائم سل هستند.
سرطان
بر اساس انجمن سرطان آمریکا، اولین علامت سرطان کاهش وزن بدون برنامه ریزی به مقدار بیش از 4.5 کیلوگرم است. کاهش وزن در سرطان های معده، مری، ریه و پانکراس بیشتر دیده می شود.
سرطان، هورمون های تنظیم کننده اشتها را مختل می کند. علاوه بر این سرطان باعث افزایش التهاب و تحلیل عضلات می شود.
بیماری آدیسون
در بیماری آدیسون، سیستم ایمنی بدن به غدد فوق کلیوی حمله می کند. اختلال در عملکرد غده فوق کلیوی سبب کاهش ترشح کورتیزول و آلدسترون می شود. کورتیزول در تنظیم متابولیسم و اشتها نقش دارد. سطح پایین کورتیزول نیز منجر به کاهش وزن و اشتها می شود.
اچ آی وی (HIV)
در بیماری HIV سلول های ایمنی که سلول های T نامیده می شوند، مورد حمله قرار می گیرند. به همین دلیل مبارزه با عفونت ها در بدن دشوار می شود. مراحل پیشرفته این بیماری با کاهش وزن همراه است.
نارسایی احتقانی قلب
در نارسایی احتقانی قلب، قلب بیمار بهطور کامل از خون پر نمی شود یا قلب خون را بهدرستی پمپاژ نمی کند. به هرحال در این بیماری خون به اندازه کافی در اختیار اندام های گوارشی قرار نمی گیرد. این موضوع سبب احساس سیری زودرس و تهوع می شود. علاوه بر این، تنفس هنگام غذا خوردن مشکل می شود.
التهاب در بافت آسیب دیده قلب نیز سبب کاهش متابولیسم و کاهش وزن بی دلیل می شود.
راهکار درمانی برای کاهش وزن بی دلیل
پس از اینکه بیمار برای بررسی دلیل کاهش وزن خود به پزشک مراجعه کرد، پزشک با استفاده از آزمایشات و معاینات مختلف به بررسی سلامت جسمانی او می پردازد.
در صورتی که پس از بررسی ها و معاینات، هیچ بیماری زمینه ای در فرد شناسایی نشود، پزشک رژیم های غذایی با کالری بالا را امتحان می کند و به بررسی نتیجه می پردازد. به عنوان مثال پزشک به بیمار توصیه می کند که شیک های تغذیه ای مخصوص با کالری بالا استفاده کند یا با افزودن طعم دهنده ها و افزودنی هایی خاص به غذا طعم غذا را تغییر دهد و غذای بیشتری میل کند.
همچنین ممکن است پزشک بیمار را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد. به این ترتیب با اصلاح رژیم غذایی وزن فرد به حالت اول باز می گردد.
کاهش وزن بی دلیل را جدی بگیرید؛ اما نگران نباشید
گاهی کاهش وزن بدون برنامه ریزی نشانه ای از یک بیماری جدی تر است. بیماری هایی از قبیل پرکاری تیروئید، سرطان، دیابت، نارسایی احتقانی قلب، HIV، آدیسون، سل، اندوکاردیت، انسداد مزمن ریوی، بیماری التهابی ریوی، تحلیل عضلانی و آرتریت روماتوئید منجر به کاهش وزن ناگهانی می شوند. گاهی افسردگی روحی و کم اشتهایی ناشی از آن، عامل کاهش وزن فرد است.
در برخی مواقع نیز کاهش وزن ارتباطی به بیماری ندارد، بلکه یک تغییر ناگهانی در شرایط زندگی و استرس، سبب کاهش وزن می شود.
با مراجعه به پزشک و انجام معاینات و بررسی های لازم مشخص می شود که کاهش وزن فرد با بیماری خاصی ارتباط دارد یا خیر.
در صورت عدم مشاهده بیماری های خاص پزشک با رژیم های غذایی خاص و پرکالری یا ارجاع بیمار به متخصص تغذیه تلاش می کند که وزن فرد را به حالت نرمال برگرداند.
بدون دیدگاه