کروناویروس
برای روشهای پیشگیری و درمان، پیشگیری و درمان کروناویروس را ببینید. برای همهگیری در جریان، دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس را ببینید. برای ویروس مختص این شیوع، کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ را ببینید.
کروناویروسها
Coronaviruses 004 lores.jpg
طبقهبندی ویروس
Group: Group IV ((+)ssRNA)
راسته: Nidovirales
تیره: کروناویریده
زیرخانواده: کروناویروس
سردهها
آلفاکروناویروس
بتاکروناویروس
گاماکروناویروس
کروناویروسها (نام علمی: Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروسها و زیر مجموعهٔ کروناویریده هستند که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماریهای شدیدتری همچون سارس، مرس و کووید ۱۹ را شامل میشود.کروناویروسها در دههٔ ۱۹۶۰ کشف شدند و مطالعه بر روی آنها بهطور مداوم تا اواسط دهه ۱۹۸۰ ادامه داشت. این ویروس بهطور طبیعی در پستانداران و پرندگان شیوع پیدا میکند، با این حال تاکنون هفت کروناویروس منتقل شده به انسان، کشف شدهاست. آخرین نوع آنها، کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ (SARS-CoV-2)، در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین با همهگیری در انسان شیوع پیدا کرد.
محتویات
۱ نامشناسی
۲ کشف
۳ ساختار
۴ انواع کروناویروس
۵ کروناویروس انسانی
۵.۱ سارس
۵.۲ مرس
۵.۳ کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ (SARS-CoV-2)
۵.۳.۱ در ایران
۶ میزان مرگ و میر
۷ منشأ ویروس
۸ علائم اصلی بیماری کرونا
۹ نحوه انتقال بیماری کرونا
۱۰ واکسن
۱۰.۱ محققان هوش مصنوعی دانشگاه MIT
نامشناسی
واژه «کروناویروس» از کلمه زبان لاتین “corōna” یا کلمه یونانی “κορώνη” به معنی تاج یا هاله گرفته شدهاست. این واژه به مشخصهٔ ظاهری ویریونها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده میشود، اشاره دارد که حاشیهای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی، یا تاج خورشیدی است. از این رو کروناویروس را «ویروس تاجدار» نیز مینامند.
کشف
ساختار ساختمان ویروس کرونا
تخمین زده میشود که نزدیکترین نیای مشترک (MRCA) تمامی کروناویروسها تا ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد وجود داشتهاست، اگرچه برخی از مدلها تا ۵۵ میلیون سال یا بیشتر را نیز ذکر میکنند که این نشان از همبستگی طولانی مدت با خفاشها دارد.
نخستین کروناویروسهای کشف شده مورد مربوط به ویروس برونشیت عفونی مرغی بودهاست. سپس دونوع انسانی ۲۲۹ئی (HCoV-229E) و اوسی۴۳ (HCoV-OC43) که منجر به سرماخوردگی در انسان میشود نیز کشف شد.
ساختار
کروناویروسها زیر مجموعهٔ کروناویریده هستند. ساختار آنها نیز دارای یک ژنوم آرانای معمولی است.افرادی که همزمان دارای بیماری دیگری باشند و کودکان مبتلا به بیماریهای قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کروناویروسها هستند. معمولاً شدت سرماخوردگی که کروناویروس عامل آن باشد بیشتر است. کرونا ویروسها که پس از راینو ویروسها بزرگترین عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند، بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی میشوند. اگرچه کرونا ویروسها بیشتر در حیوانات دیده میشوند، اما هفت نوع از آنها دستگاه تنفسی بدن انسان را تحت تأثیر قرار میدهد. تشخیص اینکه علت بیماری کرونا ویروس باشد یا خیر کمی مشکل است، چرا که برخلاف راینو ویروسها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو میکنند.
ساختار این ویروس از دو لایه تشکیل شدهاست؛ هسته این ویروس را مواد ژنتیکی و لایه بیرونی آن را تاجهای پروتئینی تشکیل دادهاند. پس از ورود به سلول میزبان، ذره ویروس بدون پوشش بوده و ژنوم آن وارد سیتوپلاسم سلول میشود.
خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه حیوانی به گونه دیگری منتقل شدهاست. این ویروس برای انتقال آسانتر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری سختتری شود.
انواع کروناویروس
خانواده کروناویروس
کروناویروسها (Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروسها هستند که در چهار سرده (آلفاکروناویروس، بتاکروناویروس، دلتاکروناویروس، گاماکروناویروس)، ۲۲ زیرسرده و ۴۰ گونه جای میگیرند.
کروناویروس انسانی
از ۴۰ گونه مختلف خانواده کروناویروس، تاکنون هفت گونه منتقل شده به انسان کشف شدهاست که موجب بروز بیماریهایی همچون خانواده سرما خوردگی در انسان میگردند. گاهی برخی از کروناویروسها به دستگاه تنفسی حمله میکنند و گاهی علائم خود را در روده و معده افراد نمایان میکنند. علائم ویروس کرونا در ریه، معمولاً در سرماخوردگیهای معمول و نوعی سرماخوردگی ترشح آور به نام پِنومونیا ظاهر میشودکه معمولاً در بیشتر افراد با سرماخوردگی ملایمی همراه است. در این دسته چهار کروناویروس کشف شدهاست:
HCoV-229E
HCoV-OC43
HCoV-NL63
HCoV-HKU1
این چهار نوع کروناویروس، به صورت مرتب در جمعیت انسانی ایجاد بیماری میکنند و باعث عفونت سیستم تنفسی در کودکان و بزرگسالان میشوند.
اما انواع دیگری از این ویروس هستند که با علائمی شدیدتر همراه میشوند؛ مانند سارس، مرس و کووید ۱۹.
سارس
بیماری سارس و کروناویروس سارس
این ویروس که تصور میشود از خفاش در چین ناشی شده باشد در سال ۲۰۰۲ اپیدمی جهانی سارس را موجب شد که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند. سارس با نام علمی SARS-CoV موجب سندرم حاد و شدید تنفسی در میان مبتلایان شد.
مرس
نوشتارهای اصلی: نشانگان تنفسی خاورمیانه و کروناویروس مرس
گونهای جدیدتر از این ویروس در سپتامبر ۲۰۱۲ در مردی ۶۰ ساله در عربستان سعودی کشف شد که به مرگ بیمار انجامید. این مرد چند روز قبل از آن به دبی سفر کرده بود و دومین مورد در مردی ۴۹ ساله در قطر بود که او نیز در گذشت. کشف بیماری اولین بار در آزمایشگاه Health protection agency’s در Colindale لندن به تأیید رسید. شیوع این کروناویروس به نام سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه (Middle East respiratory syndrome coronavirus) شناخته شدهاست که به اختصار MERS-CoV خوانده میشود.این ویروس موجب مرگ ۸۵۸ نفر در خاورمیانه شد.
کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ (SARS-CoV-2)
دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس، کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ و گاهشمار دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس
در نهایت، در دسامبر ۲۰۱۹ نیز، برای اولین بار در شهر ووهان استان هوبئی چین، پس از اینکه مردم بدون علت مشخصی دچار سینه پهلو شدند و واکسنها و درمانهای موجود مؤثر نبودند، نوع جدیدی از کروناویروس با همهگیری در انسان شناسایی شد. از میان نخستین افرادی که به این ویروس آلوده شدهاند، مشخص شد که دو سوم آنها با بازار عمدهفروشی غذاهای دریایی هوانان، که در آن حیوانات زنده نیز به فروش میرسد، ارتباط داشتهاند.تا ۳۰ بهمن، این کروناویروس جدید، جان بیش از ۲۷۰۹ نفر را گرفته و بیش از ۷۳٬۳۳۲ نفر به این ویروس در ۸۰ کشور تأیید شده که از جمله در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا، سنگاپور، نپال، ویتنام، اندونزی، آلمان، روسیه، فیجی، فرانسه، ایران و آمریکا مبتلا شدند.با عبور تعداد قربانیان ویروس کرونا از مرز ۱۰۰۰ نفر سازمان جهانی بهداشت برای بیماری ناشی آن نام رسمی انتخاب کردهاست – کووید ۱۹ (۱۹-COVID) که اشارهای دارد به «کرونا»، «ویروس»، «بیماری» و سال ۲۰۱۹. این نوع کرونا ویروس قبل از این همهگیری در انسان دیده نشده بود. برآوردهای نخستین نشان میدهد که درصد مرگ و میر این ویروس بین ۲ تا ۳ درصد مبتلا شدگان است.
علایم بیماری شامل تب، سرفههای خشک و گاهی مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تندنفسی و گلودرد و آبریزش بینی است. اولین مبتلایان این بیماری در ووهان در بازار خوراک دریایی کار میکردند یا در آنجا حضور داشتند؛ ولی با توجه به گسترش بیماری در افرادی که با حیوانات در تماس نبودند سازمان جهانی بهداشت انتقال انسان به انسان را نیز مد نظر قرار دادهاست.
در ایران
دنیاگیری کروناویروس در ایران
در ایران، در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، به دنبال فوت ۲ بیمار با عوارض تنفسی در بیمارستان کامکار قم، شایعاتی دربارهٔ مرگ این بیماران به علت کروناویروس شکل گرفت. اما دانشگاه علوم پزشکی قم با تکذیب شایعات مربوط به مبتلا بودن این دو بیمار فوتشده به کروناویروس، اعلام کرد که تاکنون هیچگونه شواهدی تشخیصی مبنی بر ابتلا به بیماری کرونا دیده نشدهاست.در تاریخ ۳۰ بهمن اولین موارد از کرونای جدید در شهر قم از طریق روابط عمومی وزارت بهداشت گزارش شد. رئیس مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد که نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد از موارد مشکوک را از نظر ابتلا به کروناویروس، مثبت گزارش شدهاست. بیمارستان کامکار قم نیز بعنوان محل قرنطینه و مراجعه بیماران و موارد مشکوک به کرونا مشخص شد. در همین روز، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام کرد که در چهار روز گذشته شاهد گسترش بیماریهای تنفسی در قم بودیم و طی این مدت ۲ نفر در یکی از بیمارستانهای قم بر اثر بیماری تنفسی فوت کردند که امروز تست اولیه این دو فرد در مورد بیماری کرونا مثبت اعلام شد.خبرگزاری ایلنا به نقل از منابع آگاه در ۳۰ بهمن ادعا کرد که ششنفر هم در حال حاضر بهدلیل ابتلا به ویروس کرونا بستری هستند که خانواده و نزدیکان این افراد در قرنطینه به سر میبرند. در ۲ اسفند، با اعلام رسمی فوت شدن چهار نفر، ایران پس از چین بیشترین تلفات ناشی از کروناویروس را داشتهاست.
تا روز نهم اسفند، ۱۶ کشور کانادا، لبنان، امارات، بحرین، کویت، افغانستان، عراق، عمان، پاکستان، گرجستان، چین، استونی، نیوزلند، بلاروس، بریتانیا و آذربایجان اعلام کردهاند که افرادی مبتلا به کروناویروس را شناسایی کردهاند که از مبدأ ایران آمدهاند.
در تاریخ چهارم اسفند، وزیر بهداشت اعلام کرد که یکی از فوتیها در قم بازرگانی بود که سفرهایی به چین داشتهاست.
به گفته روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران تا ظهر سهشنبه ۵ فروردین ۱۳۹۹، تعداد ۲۴۸۱۱ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ در کشور شناسایی شده که از این تعداد ۱۹۳۴ نفر جان باختهاند و همچنین ۸۹۳۱ نفر از مبتلایان به این ویروس تاکنون بهبود یافتهاند.
میزان مرگ و میر
نام کروناویروس مبتلاشده درگذشته میزان مرگومیر
سارس ۸۰۹۶ ۷۷۴ ۹٫۶٪
مرس ۲۴۹۴ ۹۱۲ ۳۴–۳۷٪
کووید-۱۹ (تا تاریخ ۲۲ فروردین) ۱۶۹۹۰۱۹ ۱۰۲۷۷۴ ۲–۴٫۵٪
در مقایسه با دیگر بیماریهای واگیردار میتوان ویروس آنفلوانزای A زیرگروه H1N1 را نام برد که میزان مرگ و میر آن در کشورهای توسعه یافته حدود ۰٫۰۱ درصد است. به علاوه آنفلوانزای خوکی سال ۲۰۰۹ که میزان مرگ و میر آن کمتر از ۰٫۱ درصد بودهاست.
منشأ ویروس
منشأ ویروسهای کرونا که در گذشته همهگیر شده بود، در حیوانات بود. ویروس سارس اول در خفاش شروع شد و بعد به گربههای ولگرد منتقل شد و بعد هم به انسان رسید. از سال ۲۰۱۴ تا کنون که ویروس مرس در خاورمیانه موجب مرگ ۸۵۸ نفر از ۲۴۹۴ بیمار مبتلا شد، از شتر به انسان رسیده بود. آخرین نوع آن، طبق تحقیقات پژوهشگران، پانگولین است. البته ممکن است جانوران دیگری هم در شیوع نقشی داشته باشند.
علائم اصلی بیماری کرونا
با توجه به نوع کروناویروس، علائم میتواند از نشانههای سرماخوردگی عادی تا تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی باشد. همچنین بیمار ممکن است سرفههای چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. کروناویروس مرس، برخلاف سارس، نه تنها دستگاه تنفس بلکه ارگانهای حیاتی دیگر بدن مثل کلیه و کبد را نیز درگیر میکند. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه نیز گزارش شدهاست که این مورد میتواند بیمار را به همودیالیز نیازمند کند.
علائم کرونا ویروس جدید که منجر به بیماری COVID-۱۹ میشود، معمولاً چند روز پس از آلوده شدن فرد به ویروس شروع میشود. اما در بعضی افراد ممکن است علائم کمی دیرتر ظاهر شوند. براساس آمارها و تحقیقات انجام شده علائم میتوانند شامل: تب (در۴۳/۸ درصد افراد هنگام پذیرش و ۸۸/۷ درصد افراد هنگام بستری)، سرفه خشک (در ۶۷/۸ درصد موارد)، اختلال تنفسی، احساس خستگی و درد عضلانی (در ۱۱ تا ۱۴٪ موارد)، اسهال (در ۳٫۸ درصد موارد) باشند. بهطور متوسط incubation period یا دورهٔ نهفتگی علائم، چهار روز بودهاست. کدورت یا اصطلاحاً Ground-glass opacity در سیتی اسکن قفسه سینه، در ۵۶/۴ درصد موارد دیده شدهاست. ۱۷/۹ درصد از بیماران با بیماری غیر شدید و ۲/۹ درصد از بیماران با علائم شدید، هیچگونه مشکلی را در رادیولوژی یا سیتی اسکن خود نشان ندادند. لنفوسیتوپنی یا کاهش تعداد لنفوسیتهای در گردش خون در ۸۳/۲ درصد افراد در هنگام پذیرش، مشاهده شد.
برخی از افراد هیچ علامتی ندارند، یا فقط علائم خفیف دارند. اما در افراد دیگر، COVID-۱۹ میتواند منجر به مشکلات جدی مانند ذات الریه، عدم دریافت اکسیژن کافی و حتی مرگ شود. این نشانهها بیشتر در افرادی که مشکلات زمینه ای دیگری دارند، دیده میشود.
نحوه انتقال بیماری کرونا
بسته به نوع کروناویروس، روشهای انتقال آن متفاوت است. در برخی از موارد روشهای انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوانزا از طریق سرفه و عطسه است. با این حال احتمال انتقال بیماری در فضای باز بسیار محدود بوده و موارد انتقال انسان به انسان در مواردی رخ دادهاست که افراد به مدت طولانی در فضای بسته در کنار فرد بیمار بودهاند مانند افرادی که در بیمارستانها با بیماران در ارتباط هستند. هنوز مشخص نیست که این بیماری نخستین بار از طریق جانوران به انسان منتقل شدهاست یا از طریق سطوح آلوده به ویروس.
واکسن
اگرچه تلاشهای بسیاری برای تولید واکسن این ویروس انجام شدهاست، اما هنوز واکسن یا داروی مخصوصِ ضدِ ویروسی برای ریشهکن کردن؛ درمان قطعی، جلوگیری یا مقابله با عفونتهای ناشی از کروناویروس بهطور عام وجود ندارد.
محققان هوش مصنوعی دانشگاه MIT
محققان هوش مصنوعی دانشگاه MIT موفق شدند که آیندهٔ پاندمی یا همهگیری ویروس کرونا را پیشبینی نمایند و این پژوهشگران بر این باور هستند که در صورتی که قرنطینه یا فاصله گذاری اجتماعی یا به اصطلاح social distances در بسیاری از جوامع، زودتر از زمان خود از بین برود، قطعاً کلیه تلاشهای انجام شده در خصوص مهار ویروس کرونا بی ثمر خواهد ماند و عملاً به ابتدای شیوع ویروس، باز خواهیم گشت.
بدون دیدگاه