تعریف
مصرف الکل شامل نوشیدن آبجو، شراب یا نوشیدنی‌های تقطیرشده از قبیل عرق جو سیاه، ویسکی یا وودکا که حاوی اتیل الکل هستند، می شود.
هدف
در زمان‌های قدیم وقتی که امرار معاش از راه کشاورزی در حد معقول بود، نوشیدنی‌های الکلی که معمولاً آبجو و شهداب[1] (نوشابه‌یی که از تخمیرعسل و آب و مالت درست می‌شود) بودند درصد کمی از کالری رژیم را تأمین می‌کردند. اما امروزه مردم الکل می‌نوشند تا آرامش بگیرند و احساس سرحال‌بودن کنند؛ و یا در اثر اعتیاد به الکل به‌سمت آن گرایش پیدا می‌کنند.
توصیف
اتیل الکل یا اتانول در اثر تخمیر مخمر طبیعی موجود در گیاهان از قبیل انگور (شراب)، رازک (آبجو)، نیشکر (رم)، گیاه گل خنجری (تکیلا) و برنج (ساکی) تهیه می‌شود. فرایند تخمیر گیاهان و تولید الکل از آن‌ها تاریخچه‌یی ده هزار ساله دارد و در بسیاری از فرهنگ‌ها نیز وجود داشته است.
الکل تقریباً بر تمام سیستم‌های بدن تأثیر می‌گذارد. تحقیقات نشان داده‌اند که وقتی الکل به مقدار متوسط مصرف شود، مزایا و معایبی دارد که با هم برابری می‌کنند. اما مصرف زیاد الکل نه‌تنها هیچ سودی ندارد، بلکه ضرر زیادی هم به بدن می‌رساند. راهنماهای تغذیه‌یی سال 2005 مصرف متوسط الکل در روز (یک واحد برای زنان و دو واحد برای مردان) را مجاز دانسته‌اند. این تفاوت مقدار مصرف در بین زنان و مردان به‌خاطر این است که جثه‌ی زنان از مردان کوچک‌تر بوده و بنابراین آب بدن‌شان نیز کم‌تر است؛ در نتیجه غلظت الکل در جریان خون دو نفر با هم برابر می‌شود. طبق این راهنماها ’یک واحد‘ برابر است با مقدار 14 گرم الکل و به‌صورت زیر تعریف می‌شود:
- 12 اونس مایع آبجو معمولی
- 5 اونس شراب
- 5/1 اونس مایع از مشروبات الکلی 80 درجه
با استفاده از این تعریف، یک واحد آبجو حاوی 145 کیلوکالری است. یک گیلاس شراب قرمز 105 کالری و همان مقدار شراب سفید 100 کالری انرژی دارد. هم‌چنین یک جرعه مشروبات الکلی 95 کالری به‌علاوه‌ی انرژی حاصل از مخلوط نوشیدنی دارد.
مزایای نوشیدن مقدار متوسط الکل
نتایج بیش از 100 مطالعه نشان داده است که مصرف مقادیر متوسط الکل می‌تواند از حمله‌ی قلبی، مرگ ناگهانی در اثر ایست قلبی، بیماری‌های عروق محیطی و سکته‌ی قلبی در اثر لخته‌های خون پیشگیری کند. خطر این بیماری‌ها 25% در مردان و 40% در زنان کاهش یافته بود. کاهش خطر این بیماری‌ها در هر دو گروه افرادی که علایم را نداشتند و یا این‌که در معرض خطر زیاد بودند مشاهده شد. تحقیقات نشان داده‌اند که این اثر حفاظتی به‌خاطر افزایش سطح HDL یا ’کلسترول خوب‘ و کاهش احتمال لخته‌شدن خون است.
در دو مطالعه‌ی بزرگ دیگر، افرادی‌که از الکل به مقادیر متوسط استفاده می‌کردند کم‌تر دچار دیابت و سنگ کیسه‌ی صفرا می‌شدند. سنگ کیسه‌ی صفرا توده‌یی سخت از جنس کلسترول و کلسیم است که در کیسه‌ی صفرا ایجاد می‌گردد. در نهایت این‌که مصرف متوسط الکل از لحاظ اجتماعی مؤثر بوده و اثرات مفیدی از این لحاظ روی حالت روانی افراد می‌گذارد.
خطرات مصرف مقادیر متوسط الکل
مصرف الکل حتی به مقادیر متوسط نیز با خود خطراتی را به‌دنبال دارد. در زنان حتی مصرف مقدار کم الکل خطر سرطان سینه را به مقدار زیادی افزایش می‌دهد. با این حال در تحقیقات دیده شده که مصرف حداقل 600 میلی‌گرم فولیک اسید در روز با این مسأله مقابله می‌کند.
حتی مصرف مقدار کمی الکل توسط یک زن حامله می‌تواند برای جنین وی خطرناک باشد. مصرف الکل الگوی خواب را تغییر می دهد و با بسیاری از داروها تداخل دارد. با این حال بزرگ‌ترین خطری که مصرف الکل دارد این است که برای بعضی افراد ترک آن سخت است و منجر به استفاده‌ی زیاد و اعتیاد به الکل می‌گردد. مطالعاتی که روی دوقلوها و خانواده‌های مختلف انجام شده نشان داده است که تمایل ارثی و خانوادگی برای اعتیاد به الکل وجود دارد.
خطرات مصرف الکل به مقدار زیاد
مصرف زیاد الکل یعنی این‌که یک مرد 15 واحد یا بیشتر و یک زن
8 واحد یا بیشتر در هفته الکل بنوشند. حالت بین مصرف مقادیر متوسط و زیاد وضعیتی است که بالقوه می‌تواند فرد را به‌سمت مصرف مقادیر بیشتر سوق دهد.
میگساری یعنی این‌که فرد در مقاطع مختلف الکل زیادی مصرف کند. میگساری برای مردان یعنی این‌که در یک فاصله‌ی زمانی دو ساعته 5 واحد یا بیشتر الکل مصرف کنند و این حالت برای زنان یعنی این‌که در همان فاصله‌ی زمانی دو ساعته، 4 واحد یا بیشتر الکل مصرف نمایند. حدود 60% مردان در سنین بین 25ـ 18 سالگی میگساری می‌کنند.
مصرف زیاد الکل باعث ایجاد دو اختلال اعتیادی می‌شود که از طرف انجمن روان‌شناسان امریکا در کنگره سالانه‌ی اختلالات روانی مورد بررسی قرار می‌گیرند. مردان بیشتر از زنان به الکل معتاد می‌شوند و هم‌چنین در سنین جوانی مردان بیشتر از زنان میگساری می‌کنند.
وابستگی به الکل با علایم زیر مشخص می‌شود که در یک دوره‌ی 12 ماهه اتفاق می‌افتد:
- مصرف متناوب الکل دراعمال فرد در محل کار، منزل و مدرسه اختلال ایجاد کرده باشد.
- فرد به‌طور متناوب اعمال خطرناکی از قبیل رانندگی یا کار با ماشین‌آلات و لوازم کاری در حالت مستی را انجام دهد.
- استفاده از الکل باعث ایجاد مسایل قانونی برای وی شود.
- به‌رغم مشکلات خانوادگی و اجتماعی فرد باز هم به مصرف الکل ادامه دهد.
- این علایم ناشی از وابستگی به مقدار الکل مصرفی نباشند.
اعتیاد به الکل زمانی است که در یک دوره 12 ماهه سه علامت ذکر شده در ذیل یا بیشتر دیده شود:
- تحمل اثرات الکل بیشتر شود.
- قطع مصرف الکل ایجاد علایم انزوا در فرد کند.
- مقدار بیشتر از حد انتظار الکل توسط فرد معتاد مصرف شود.
- تلاش‌ها برای کاهش مصرف الکل توسط فرد معتاد ناموفق باشد.
- تهیه، نوشیدن و بهبودی از عوارض مصرف الکل وقت زیادی را به خود اختصاص دهد.
- فعالیت‌های اجتماعی و شغلی فرد به‌خاطر نوشیدن زیاد الکل مرتباً عوض شود.
- به‌رغم ایجاد مشکلات فیزیکی و روانی فرد باز هم به مصرف الکل ادامه دهد.
در هر روز، 7% مردم امریکا یا بیش از 17 میلیون نفر به الکل وابستگی دارند و الکلی هستند. منابع مالی صرف‌شده برای بهبودی اختلالات ناشی از مصرف الکل سالانه 185 میلیارد دلار هزینه دربر می‌گیرد. این موارد شامل مرگ ناشی از رانندگی در حالت مستی، خودکشی‌ها، قتل و خشونت‌های زیاد نیز می‌گردد. حدود 34 درصد از مردم آمریکا نیز هرگز الکل مصرف نمی‌کنند.
افراد الکلی تغذیه‌ی سالمی ندارند. به‌عبارت دیگر وقتی 30% یا بیشتر کالری روزانه‌ی فرد از الکل تأمین شود کمبودهای تغذیه‌یی جدی برای وی ایجاد می‌گردد. الکلی‌ها نه‌تنها نمی‌توانند نیازهای پروتئین، ویتامین و مواد معدنی روزانه‌ی خود را تأمین کنند، بلکه الکل خودش باعث سوءجذب همان مواد مغذی دریافتی نیز می‌گردد. افراد معتاد به الکل دچار سوءتغذیه و کمبود اسیدهای آمینه‌ی ضروری، ویتامین‌های گروه B (خصوصاً B1، B2 و B6) و ویتامین C می‌شوند. این افراد هم‌چنین ممکن است به کمبود ویتامین A یا مسمومیت با آن دچار شوند.
در کنار کمبودهای تغذیه‌یی معمولاً آسیب کبدی هم برای فرد به‌وجود می‌آید. سیروز کبدی که در آن بافت کبد عملکرد خود را از دست داده و یکی از علل مرگ در 32% افراد در سراسر دنیا است، در اثر استفاده‌ی بیش از حد از مشروبات الکلی به‌وجود می‌آید.
اعتیاد به الکل هم‌چنین مرگ‌ومیر در اثر خشونت، سرطان‌های مری، کبد، حنجره و سرطان سینه را افزایش داده است. مصرف بیش‌ازحد الکل باعث ایست قلبی و بیماری‌های قلبی عروقی شده و می‌تواند باعث آسیب‌رساندن به مغز، اختلال در تصمیم‌گیری و حرکات فرد و ازدست‌دادن حافظه گردد.
موارد احتیاط
بعضی از افراد هیچ وقت نباید از نوشیدنی‌های الکلی استفاده کنند. این افراد عبارتند از:کودکان و نوجوانان کم‌تر از 21 سال
زنان باردار، زنان در دوران شیردهی و زنانی که قصد باردارشدن دارند.
کسانی‌که نمی‌توانند مصرف خود را کنترل کرده و در حد متعادل حفظ نمایند.
کسانی‌که قصد رانندگی، خلبانی و کار با دستگاه‌های خطرناک دارند. هم‌چنین هر فعالیتی که نیاز به عکس‌العمل سریع، قضاوت صحیح و مشارکت گروهی داشته باشد.
کسانی که نمی‌توانند رفتار خود را بعد از مصرف الکل کنترل کنند.
کسانی که از داروهای خاصی استفاده می‌نمایند (در ادامه ذکر شده است).
کسانی که به کلیه یا کبدشان آسیب رسیده است.
کسانی که از اعتیاد به الکل بهبود یافته‌اند و در حال ترک آن هستند.
تداخلات
الکل یکی از عوامل کاهش‌دهنده‌ی فعالیت سیستم عصبی مرکزی است. بیش از 150 دارو با الکل تداخل دارند. بعضی از این تداخلات می‌تواند مرگ‌آور باشند؛ خصوصاً آن‌هایی که در دسته داروهای مخدر قرار می‌گیرند؛ چون آن‌ها هم فعالیت سیستم عصبی مرکزی را کاهش می‌دهند. گروه‌های دارویی که با الکل تداخل دارند عبارتند از:
- داروهای مخدر
- قرص‌های خواب‌آور
- داروهای ضدّ افسردگی
- داروهای ضدّ اضطراب
- آنتی‌هیستامین‌ها
مراقبت‌های دوران نقاهت
بهترین درمان اعتیاد به الکل شرکت در برنامه‌ی 12 مرحله‌یی جامعه‌ی الکلی‌های بی‌نشان است. این برنامه از حمایت اجتماعی، اهدای جوایز و تغییر رفتار افراد تشکیل شده است. برای ایجاد موفقیت، فرد الکلی باید خودش بخواهد که بهبود پیدا کند و در برنامه‌های درمانی شرکت نماید. قطع درمان و عدم موفقیت در بین این افراد خیلی شایع است. افراد خانواده این بیماران نیز باید در درمان همکاری و در برنامه‌های درمانی شرکت نمایند. سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) سه دارو را برای درمان الکلیسم مورد تأیید قرار داده است. دی‌سولفیرام[2] باعث می‌شود که فرد بعد از مصرف الکل احساس ناراحتی نماید. نالترکسون[3] بر مغز تأثیر گذاشته و تمایل فرد به الکل را کم می‌کند و آکمپروسات[4] علایم ترک الکل را کاهش می‌دهد. این داروها در بعضی افراد تأثیر خوبی خواهند داشت.
عوارض
عوارض مصرف متوسط و زیاد الکل قبلاً ذکر شده‌اند. علاوه بر عوارض فیزیکی، مصرف الکل، عوارض روحی و اجتماعی زیادی را به‌دنبال داشته و بر روابط دوستان و خانواده‌ها با هم تأثیرگذار است. این اثرات به‌طور ویژه در کودکانی که والدین الکلی دارند بیشتر از دیگران است.
ملاحظات والدین
مصرف الکل توسط نوجوانان احتمال تصادفات رانندگی توسط آنان را بسیار زیاد می‌کند که می‌تواند آسیب‌های جدی و حتی مرگ به‌دنبال داشته باشد. هم‌چنین احتمال این‌که نوجوان رفتارهای پرخطر جنسی داشته باشد زیاد شده و ترک تحصیل یا اخراج از مدرسه، خودکشی و جرم و جنایت توسط آنان بیشتر می‌شود. کسانی که قبل از 15 سالگی شروع به مصرف الکل می‌کنند، در آینده چهار برابر نسبت به افرادی که بعد از 21 سالگی شروع به مصرف الکل کرده‌اند، احتمال معتادشدن به الکل دارند.
[1]. Mead
[2]. (Disolfiram) (Antabose)
[3]. NaltrexoneDepade), ReVia)
[4]. (Acamprosate) (Canpral)
برای افزایش بیشتر اطلاعات خود در این باره مقالات، به وب سایت بهزیستن در قسمت مقالات مراجعه کنید.
بدون دیدگاه