شرح رژیم بدون گلوتن
رژیم بدون گلوتن رژیمی است که کاملاً بدون گلوتن یعنی پروتئین موجود در غلات است.در وب سایت بهزیستن شما می توانید برای اطلاع از انواع رژِیم ها به وبلاگ وبسایت هم مراجعه نمایید.
در بیماری سلیاک (که به آن اسپروی سلیاک هم می‌گویند) فرد بیمار نسبت به گلوتن موجود در غذاها واکنش نشان داده و سیستم ایمنی وی درگیر می‌شود؛ در نتیجه این فرآیند سلول‌های سطحی روده کوچک آسیب می‌بینند و بنابراین جذب مواد مغذی مختل می‌شود.در بعضی از افراد نیز عوارض پوستی از قبیل پوسته پوسته‌شدن و خارش پوست ایجاد می‌شود.
به‌خاطر عدم تحمل گلوتن، افرادی که به این اختلال مبتلا هستند باید کاملاً گلوتن را از غذای خود حذف کنند.
منشاء رژیم بدون گلوتن
راهنمایی‌های ارایه‌شده در خصوص رژیم درمانی افراد مبتلا به بیماری سلیاک توسط سازمان‌ها و انجمن‌های مختلفی ارایه شده‌اند. علاوه بر آن انجمن رژیم‌شناسان آمریکا نیز از طریق تشکیل یک زیرگروه متشکل از متخصصان رژیم درمانی بیماری سلیاک در امریکا و کانادا از سال 2000 تاکنون به ارایه راهنمایی‌های مختلف در این زمینه پرداخته است.
توصیف رژیم بدون گلوتن
رژیم بدون گلوتن در واقع درمان پزشکی اختلال عدم تحمل گلوتن است که شامل بیماری سلیاک و درماتیت است.بیماری سلیاک از طریق ژنتیکی به ارث می‌رسد و نوعی اختلال گوارشی مزمن است که در آن به قسمت‌هایی از روده باریک که مسؤول جذب مواد مغذی هستند آسیب وارد می‌شود. بیماری سلیاک تقریباً سه میلیون نفر را در امریکا درگیر کرده است که تقریباً یک درصد جمعیت آن منطقه می‌شود.
این اختلال بیش‌تر در بین جوامع شمال امریکا و اروپایی‌ها دیده می‌شود که گندم غذای اصلی آن‌ها را تشکیل می‌دهد؛اما در بین مردم چین و ژاپن و هم‌چنین افریقایی‌ها هم که گندم غذای اصلی آن‌ها را تشکیل نمی‌دهد نیز مشاهده شده است.
علاوه بر آن درماتیت همراه با پوسته‌پوسته‌شدن پوست نوعی اختلال یا عارضه است که در اثر حساسیت به گلوتن به‌وجود می‌آید و از مشخصات آن جوش‌های پوستی همراه با خارش است.
تقریباً 10% افراد مبتلا به بیماری سلیاک به اختلال درماتیت هم مبتلا می‌شوند، ولی 85% افراد مبتلا به درماتیت به بیماری سلیاک هم دچارند.وقتی فرد مبتلا به بیماری سلیاک گلوتن مصرف کند، قسمت‌های پرزمانند روده کوچک که از طریق آن‌ها جذب مواد مغذی صورت می‌گیرد، آسیب می‌بینند و در نتیجه مواد مغذی بدون این‌که جذب شوند از روده عبور می‌کنند.
فرد در این حالت دچار اختلالات گوارشی و در نهایت سوءتغذیه می‌شود.در دوران نوزادی، بیماری سلیاک باعث عقب‌افتادگی رشد، اسهال، اختلالات گوارشی، سوءتغذیه و حتی در بعضی از موارد سوءتغذیه بسیار شدید می‌شود.
بعد از دوران نوزادی عوارض بیماری سلیاک اثرات کم‌تری بر جای می‌گذارند. کودکان مبتلا به این اختلال کوتاه‌قدتر می‌شوند و مینای دندان آن‌ها آسیب می‌بیند.زنان 75% موارد تشخیص بیماری سلیاک را تشکیل می‌دهند.
علایم این بیماری عبارتند از:
اسهال، یبوست و اسهال متناوب، گازهای روده‌یی، مدفوع چرب و بدبو، نفخ شدید، تهوع، استفراغ، تحریک پوستی، کاهش وزن، کم‌خونی، عوارض عصبی از قبیل غش و احتمالاً سردردهای میگرنی، خستگی و اختلال در حافظه و تمرکز. در بعضی از موارد فرد ممکن است بدون این‌که عوارض گوارشی داشته باشد دچار آسیب روده‌یی شود.بیماری سلیاک از طریق انجام آزمایش‌های خون برای تشخیص بعضی از آنتی‌بادی‌ها و هم‌چنین انجام نمونه‌بردای از روده کوچک شناسایی می‌گردد. اگر در نمونه‌بردای انجام شده از روده کوچک جواب مثبت باشد و با قطع گلوتن از رژیم غذایی فرد بهبودی پیداکرد، وجود بیماری سلیاک در وی محرز می‌شود.
نخوردن گلوتن
رژیم بدون گلوتن نباید قبل از قطعی‌شدن تشخیص شروع شود.بعضی از افراد ممکن است دچار عدم تحمل گلوتن باشند، که عوارض گوارشی آن شبیه افرادی است که به بیماری سلیاک مبتلا هستند؛ اما در این افراد آسیب‌های روده‌یی ایجاد نشده است.عدم تحمل گلوتن با استفاده از رژیم غذایی بدون گلوتن و به‌دنبال آن مصرف دوباره غذاهای حاوی گلوتن شناسایی می‌شود که عوارض و علایم ناشی از مصرف و عدم مصرف گلوتن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
بعضی از افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن می‌توانند مقدار خیلی کم آن‌را در رژیم غذایی تحمل کنند؛ البته این امر باید تحت نظر پزشک و رژیم‌شناس انجام شود.رژیم بدون گلوتن برای افرادی که مبتلا به اسکلروزیس چندگانه و سایر اختلالات ایمنی هستند نیز مفید است.این رژیم در افراد مبتلا به اوتیسم، بیش‌فعالی همراه با عدم تمرکز (ADHD) و بعضی دیگر از مشکلات رفتاری نیز مؤثر خواهد بود.
عملکرد رژیم بدون گلوتن
رژیم بدون گلوتن توسط افرادی استفاده می‌شود که نسبت به آن حساسیت دارند و برای جلوگیری از ایجاد آسیب به روده کوچک و عوارض جدی ناشی از آن از قبیل سرطان‌های دستگاه گوارش، کم‌خونی فقر آهن و کاهش توده استخوانی باید توسط فرد بیمار اجرا گردد.
مزایا رژیم بدون گلوتن
رژیم بدون گلوتن تا حد زیادی خطر ناشی از سرطان و مرگ‌ومیر افراد مبتلا به بیماری سلیاک را کم می‌کند.بسیاری از افراد مبتلا به بیماری سلیاک، پس از انجام این رژیم بهبود پیدا کرده‌اند و عوارض ناشی از بیماری متوقف شده است.این امر معمولاً طی چند ماه و در بعضی از موارد تا یک سال اتفاق می‌افتد. با این حال بعضی از آسیب‌های جدی به روده کوچک ممکن است هرگز بهبود نیابند، اسهال مقاوم به درمان[1] یک سندرم نادر است که اغلب هم به‌خوبی تشخیص داده نمی‌شود و در آن سوءجذب در اثر آسیب گوارشی مرتبط با گلوتن وجود دارد که معمولاً بعد از شروع یا شکست در رژیم بدون گلوتن ایجاد می‌گردد.در این حالت باید درمان‌های دیگری از قبیل مصرف کورتیکواستروئیدها و داروهای سرکوب‌کننده ایمنی صورت گیرد تا RCD بهبود یابد. تأثیر این درمان‌ها هنوز کاملاً مشخص نشده است.
[1]. Refractory coeliac disease (RCD)
ارائه انواع رژیم های لاغری در سایت بهزیستن کلیک کنید رژیم اتکینز ، رژیم گروه خونی ،رژیم گیاهخواری ، رژیم حاملگی و ..
بدون دیدگاه