رژیم اتکینز را بیشتر بشناسید؟

معرفی کلی رژیم

رژیم اتکینز براساس نام ابداع‌کننده‌ی آن رابرت اتکینز نام‌گذاری شده و پایه‌ آن براساس محدودیت کربوهیدرات رژیمی و تأکید بر مصرف پروتئین و چربی همراه با ویتامین‌ها و املاح معدنی (به‌صورت مکمل) است. رژیم اتکینز یکی از معمول‌ترین رژیم‌ها در ایالات متحده‌ی آمریکاست. درابتدا آن‌ را ’انقلاب کم‌کربوهیدرات‘ می‌نامیدند و به افراد توصیه می‌شده که غذاهای کم‌کربوهیدرات را درهنگام خرید یا در رستوران‌ها انتخاب کنند.

رژیم اتکینز چیست؟

دراین رژیم دکتر اتکینز توصیه کرده که روزانه باید حداقل 8 اونس آب نوشیده شود تا از بروز دهیدراتاسیون و یبوست جلوگیری گردد. وی هم‌چنین توصیه کرده که فرد یک مکمل مولتی‌ویتامین نیز به‌صورت روزانه دریافت کند. علاوه بر موارد فوق، برای کاهش سریع‌تر وزن، انجام تمرینات ورزشی روزانه نیز توصیه شده است. رژیم دکتراتکینزازچهار فا زتشکیل شده است تا به‌ وسیله ی آن فرد بتواندبا کمک دریافت این رژیم از سایت ما به وزن ایده‌آل خود برسند.

پیدایش رژیم اتکینز

دکتر اتکینز رژیم خود را برمبنای فرضیه ی بنیان نهاد که می‌گوید محدودکردن دریافت کربوهیدرات (قندها و نشاسته‌ها)، باعث بهبود وضعیت سلامتی فرد و کمک به کنترل وزن می‌شود. در واقع علت بیان این مسأله آن است که دریافت کربوهیدرات ریسک اضافه‌وزن و بیماری‌های مزمن از قبیل دیابت را زیاد می‌کند.

فاز تلقین 

حتماً لازم نیست که فاز تلقین اجرا شود؛ اما انجام آن باعث جهش در کاهش وزن افرادی می‌شود که کربوهیدرات مصرفی خود را به‌طور کامل قطع می‌کنند. طبق گفته‌ی دکتر اتکینز وقتی این فاز شروع شد، فرد احساس شادابی زیادی می‌کند؛ چون کربوهیدرات باعث ایجاد نوسانات در قند خون شده که منجر به خستگی و سایر علایم می‌شود. علاوه بر آن فرد رژیم‌گیرنده در این فاز متوجه سوختن ذخایر چربی بدن خود شده و سیستم ایمنی وی نیز تقویت می‌گردد. فاز  تلقین، محدودترین فاز رژیم اتکینز است که طی آن به فرد اجازه داده می‌شود تنها 20 گرم کربوهیدرات در روز مصرف کند. این مقدار معادل 3 فنجان سبزیجات سالادی و یا سایر سبزیجات غیر نشاسته‌یی است. هم‌چنین فرد مجاز است مقادیر دلخواه پروتئین که شامل انواع گوشت‌ها، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ می‌شود و نیز چربی‌های سالم، مصرف کند.

به افراد رژیم‌گیرنده توصیه شده در عین حال که مصرف مقادیر چربی و پروتئین آزاد گذاشته شده، ولی مقدار آن نباید بیش ازحد نیاز روزانه‌ اش باشد. این مسأله فقط به‌منظور عادت‌کردن بدن فرد به قطع کربوهیدرات است. کاهش وزن در طی دوره‌ی تلقین کاملاً محسوس بوده و این فاز باید حداقل دو هفته طول بکشد. چربی‌های سالم شامل روغن گیاهان و مغزها هستند. مواد غذایی پُرچرب از قبیل مایونز، خامه و کره نباید در مقادیر زیاد مصرف شوند. دکتر اتکینز معتقد است که این مواد غذایی چرب باعث طعم‌دهندگی به غذا شده و ادامه‌ی رژیم را برای فرد آسان می‌کنند.

فاز تداوم

دومین فاز رژیم اتکینز تداوم کاهش وزن است. در این فاز به‌تدریج غذاهای حاوی کربوهیدرات و غنی از مواد مغذی به رژیم اضافه می‌شوند. قسمت اعظم کالری دریافت‌شده از کربوهیدرات موجود در سبزیجات تأمین می‌شود. فرد رژیم‌گیرنده هنوز قسمت اعظم رژیمش از پروتئین و چربی تشکیل شده و کربوهیدرات به‌تدریج به غذای او اضافه می‌گردد.

به عقیده‌ی دکتر اتکینز، هدف از اجرای این فاز ادامه‌ی سوختن چربی‌ها و در عین حال حفظ اشتها و کنترل هوس فرد است. هم‌چنین فرد می‌تواند از غذاهای بیش‌تری استفاده کرده و مصرف کربوهیدرات خود را کنترل کند. در این حالت هنوز هم فرد به‌آرامی وزن کم می‌کند.

در صورت ادامه‌ی کاهش وزن، هر هفته مقداری دریافت کربوهیدرات فرد افزوده می‌گردد. در هفته‌ی اول، رژیم‌گیرنده روزانه 25 گرم کربوهیدرات مصرف می‌کند. در هفته‌ی دوم روزانه 30 گرم مجاز است. این روند افزایش 5 گرم کربوهیدرات در هفته تا زمانی‌که کاهش وزن مشاهده می‌شود می‌تواند ادامه داشته باشد و پس از آن همان مقدار گرم آخرین هفته باید مصرف شود.

به‌طور معمول بین 90ـ30 گرم کربوهیدرات در افراد قابل تحمل است. دکتر اتکینز می‌گوید که هرچه فرد تمرینات بدنی بیش‌تری داشته باشد، مقدار کربوهیدرات بیش‌تری نیز می‌تواند مصرف کند. توصیه می‌شود که در ابتدا منابع کربوهیدرات از سبزیجات انتخاب شود که کربوهیدرات کم‌تری دارند و بعد از آن می‌توان از سایر منابع که غنی از مواد مغذی و فیبر نیز هستند، استفاده کرد.نمونه‌هایی از سبزیجات کم کربوهیدرات عبارتند از: کاهو، کرفس خام و خیار. مواد مغذی غنی از کربوهیدرات عبارتند از: لوبیا سبز، آجیل، آواکادو، توت‌ها و غلات کامل.

پیش‌نگهداری

در مرحله‌ی سوم باید وزن به‌دست‌آمده برای تمام طول عمر در همان حد حفظ شده و ’عادات صحیح تغذیه ای‘ در فرد ایجاد شود. در حالتی که مقدار کاهش وزن ایده‌آل بین 10ـ 5 پوند باشد، فرد تحت رژیم مجاز است در هر هفته 10 گرم به کربوهیدرات خود اضافه کند و زمانی‌که به وزن ایده‌آل رسید، مقدار کربوهیدرات را به زمان پیش از رژیم برساند.

هدف این است که در هر هفته فرد یک پوند وزن کم کند و وقتی به وزن ایده‌آل خود رسید، یک ماه بعد نیز رژیم را ادامه دهد؛ اما پس از آن روند رژیم را به‌گونه‌یی ادامه دهد که جزیی از زندگی روزانه‌ی وی شود. نمونه‌هایی از سبزیجاتی که حاوی 10 گرم کربوهیدرات هستند عبارتند از: سه‌چهارم فنجان هویج، یک‌دوم فنجان کدوحلوایی، یک فنجان چغندر و یک‌چهارم فنجان سیب‌زمینی. گزینه‌های بعدی برای افزودن 10 گرم کربوهیدرات حبوبات و میوه‌ها هستند. نصف سیب حاوی 10 گرم کربوهیدرات و برابر با یک‌سوم فنجان لوبیا قرمز است.

نگهداری وزن برای طول عمر

وقتی که رژیم‌گیرنده به وزن ایده‌آل رسید، آخرین مرحله‌ی رژیم اتکینز شروع می‌شود. با وجودی که فرد مجاز است روزانه 120ـ90 گرم کربوهیدرات نسبت به سن، جنس و سطح فعالیت بدنی مصرف کند، نگهداری وزن ایده‌آل در حالتی که مقدار کربوهیدرات مصرفی به اندازه‌ی فاز 3 باشد راحت‌تر است. نکته‌ی کلیدی این است که هیچ‌گاه تغییرات وزن نباید بیش از 5 ـ 3 پوند باشد.

عملکرد رژیم اتکینز

در ابتدا عقیده‌ی دکتر اتکینز این بود که شمارش کالری دریافتی و هم‌چنین چربی برای کاهش وزن چندان عملی نیست. پس از ایجاد تغییرات متعدد در نحوه‌ی رژیم، هنوز هم همین عقیده وجود دارد. در واقع عملکرد رژیم به این صورت است که باید از خوردن لذت برد، در حالی‌که کربوهیدرات تا حد زیادی کاهش یابد. در تغییرات جدید رژیم اتکینز، بین چربی‌های ترانس و سایر چربی‌ها تفاوت قائل شده است.تغییرات جزیی‌تری نیز در انواع کربوهیدرات‌های مصرفی و خصوصاً شکر ایجاد شده است. علاوه بر این‌ها، تأکید رژیم اتکینز بر پروتئین به این علت است که می‌تواند منبع انرژی باشد، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را ترمیم کرده و سطح متابولیسم را افزایش می‌دهد.

فواید

بعضی از رژیم‌ گیرندگان در ابتدا موفقیت زیادی را در کاهش وزن کسب می‌کنند و از این‌که مصرف مقادیر پروتئین و چربی نسبت به سایر رژیم‌های محدود در حد دلخواه است، احساس رضایت می‌کنند. تغییر در رفتار و سبک زندگی توصیه­‌شده نیز می‌تواند سودمند باشد؛ مثلاً استفاده از انواع مشخصی از چربی‌ها، از این‌که فرد چربی‌های مضر را مصرف کرده و در ریسک بیماری‌های قلبی عروقی قرار گیرد، جلوگیری می‌کند.

موارد احتیاط

مقدار متوسط کربوهیدرات دریافتی در رژیم اتکینز خیلی کم‌تر از مقدار متوسط کربوهیدراتی است که در سایر رژیم‌ها تجویز می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند با وجودی که افراد در این رژیم وزن کم می‌کنند، اما این کاهش وزن را نمی‌توانند برای مدت طولانی حفظ کنند، چون تغییر در سبک زندگی نمی‌تواند در تمام طول عمر انجام شود.همانند خیلی از رژیم‌های دیگر، رژیم اتکینز نیز محصولات و مواد غذایی خاص خود را به مصرف‌کنندگان عرضه کرده است. مثلاً آب‌نبات‌ها، نوشیدنی‌ها و موارد مشابه.

مهم‌ترازآن، افراد رژیم‌گیرنده عمدتاً از سوزن‌سوزن ‌شدن ماهیچه‌یی، اسهال و ضعف عمومی شکایت دارند. سایر عوارض عبارتند از: یبوست، بوی بد دهان، سردرد و خستگی. طبق گفته انجمن رژیم‌شناسان امریکا ’در هر رژیمی که یک گروه غذایی حذف شود، باید پرچم قرمز را برای افراد برافراشت‘.

عوارض رژیم اتکینز

در کنار عوارض جانبی و سایر ملاحظاتی که در این رژیم ذکر گردید، عوارض خطرناکی نیز برای افراد ممکن است ایجاد شود. یکی از این مشکلات کتواسیدوز است. این حالت زمانی‌که محصولات جانبی تجزیه‌ی چربی‌ها تولید می‌شوند ایجاد می‌گردد؛ چون بدن مقادیر کافی گلوکز در دسترس ندارد. این وضعیت خیلی خطرناک است و باعث آسیب به سلول‌ها و حتی مرگ نیز می‌شود. مقدار کم کربوهیدرات دریافتی در رژیم نمی‌تواند نیاز مغز و ماهیچه‌ها را تأمین کند و مقدار کافی گلوکز در اختیار آن‌ها قرار دهد.

از طرف دیگر مطالعات زیادی مصرف مقادیر بیش‌ازحد چربی را که در این رژیم مجاز دانسته‌شده زیر سؤال برده‌اند. مصرف مقدار زیاد چربی اشباع، حتی اگر وزن فرد نیز کم شود، می‌تواند منجر به افزایش سطح کلسترول خون و به‌ دنبال آن بیماری قلبی گردد. البته این حالت لزوما همیشه اتفاق نمی‌افتد. گاهی اوقات نیز وقتی فرد وزنش را کم می‌کند، سطح کلسترول خونش کاهش می‌یابد؛ ولی در این خصوص لازم است تحقیقات بیش‌تری نیز انجام گردد.

تحقیقات و پذیرش عمومی

نتایج تحقیقات انجام‌ شده در خصوص رژیم اتکینز تاکنون موارد متناقضی را نشان داده‌اند. اغلب مطالعات نشان داده‌اند که رژیم اتکینز در مقایسه با سایر رژیم‌های کم‌چرب و مقادیر بیش‌تر کربوهیدرات مصرفی،‌ کاهش وزن بیش‌تری را نشان داده‌اند؛ اما این اثر فقط برای یک دوره‌ی شش ماهه دیده شده است. پس از 12 ماه کاهش وزن تقریباً با سایر رژیم‌ها برابر بوده است.

در بعضی دیگر از مطالعات تأثیری بر افزایش کلسترول یا بیماری‌های قلبی دیده نشده، اما این‌ها مطالعات طولانی‌مدت و دقیقی نبوده‌اند و نمی‌توان نتایج حاصله را به‌عنوان یک اصل در نظر گرفت. به‌عنوان مثال، تأثیر افزایش چربی بر وضعیت قلب رژیم‌ گیرندگان سال‌ها بعد نمایان شده و در هر تحقیق پزشکی انجام شده باید متغیرهای زیادی درنظر گرفته شود.

در سال 2004، فردی به‌نام جودی‌گوران[2] که یک تاجر 53 ساله اهل فلوریدا بود، از ایجادکنندگان رژیم اتکینز شکایت کرده و ادعا داشت که رگ‌های خونی وی با این رژیم مسدود شده‌اند و به حد مرگ رسیده­ است­. او دلیل این مسأله را چربی و پروتئین زیاد موجود در رژیم ذکر کرده که باعث افزایش سطح کلسترول خون‌اش شده است. وی تلاش زیادی کرد تا بتواند جلو فروش کتاب اتکینز را بگیرد، چون اعتقاد داشت که در کتاب درخصوص خطرات رژیم چیزی عنوان نشده است. شرکت اتکینز در سال 2005 یک بار دچار ورشکستگی شد، اما در ژانویه سال 2006 باز هم توانست ساختار خود را بازیابد و تا سال ۲۰۱۹ (سال نوشتن این مقاله)، فعالیت خود را به ۴۵سال رساند.

مرگ دکتر اتکینز در سال 2003 نیز یکی دیگر از موارد مناقشه است. او روی یخ خارج از دفتر کارش لغزید و قبل از مرگ 8 روز در کوما بود. یک نسخه از نتایج معاینات پزشکی وی نشان می‌داد که وزنش در هنگام مرگ 258 پوند بود.

منتقدان رژیم اتکینز می‌گویند که این وزن برای یک مرد با 180 سانتی‌متر قد، خیلی زیاد است. اما متفقین وی عقیده دارند که این مقدار وزن به‌خاطر نگهداری مایعات در بدن وی در زمان کوما بوده است. اما حتی زمانی که دکتر اتکینز زنده بود، مشکلات قلبی داشت. در عین‌ حال، پزشک وی معتقد بود که دراثر عفونت ویروسی قلبش بزرگ شده و این مسأله در اثر رژیم ایجاد نشده است.

با وجودی‌که دکتر اتکینز به مطالعات زیادی اشاره کرده که در آن‌ها کربوهیدرات باعث افزایش وزن شده است، اما هرگز به‌ طور واقعی مشخص نشد که برنامه رژیمی وی چگونه باعث کاهش وزن می‌شود.

البته در بعضی از مطالعات دیده شده که افراد با رژیم اتکینز در طی 6 ماه، سریع‌تر از سایر رژیم‌ها وزن کم می‌کنند؛ اما اثرات طولانی مدت رژیم اتکینز و احتمالاً خطرات آن، هنوز باید بیش‌تر بررسی شود.

دکتر اتکینز در سال‌های 1992 و 2004 دوبار کتاب خود را تجدید چاپ کرد. بیش از 45 میلیون نسخه از این کتاب‌ها به 25 زبان مختلف به‌فروش رسیده است. برنامه‌های رژیمی جدید همانند قبلی‌ها بودند و فقط در فاز نگهد