تغذیه ی وگن :گیاهخواران در رژیم غذایی خود معمولا از منابع خوب آهن استفاده میکنند اما از آنجا که جذب آهن در گیاهان به خوبی جذب آهن در منابع جانوری نیست نیاز گیاهخواران به آهن نسبت به همه چیز خواران بیشتر است.
آهن بخش مهمی از گلبول های قرمز خون را تشکیل میدهد که در انتقال اکسیژن به سرتاسر بدن نقش دارد. در صورت کمبود آهن در رژیم غذایی بدن با کمبود آهن مواجه شده و در نتیجه کمخونی فقر آهن رخ می دهد.
همانطور که گفتیم جذب آهن در رژیم غذایی گیاهخواری نسبت به رژیم غذایی همه چیز خواران کمتر است، برای افزایش جذب آهن در رژیم غذایی گیاهخواری راهکار های مختلفی وجود دارد، یکی از این راه ها مصرف منابع گیاهی آهن به همراه ویتامین ث است، افزایش مصرف ویتامین ث در رژیم غذایی گیاهخواری میتواند جذب آهن را ۴ تا ۶ برابر نسبت به حالت عادی افزایش دهد.
استفاده نکردن از موادی نظیر چای و قهوه بلافاصله قبل و پس از غذا نیز در افزایش جذب آهن اثر گذار است. ترکیبات موجود در چای و قهوه میتواند جذب آهن در رژیم غذایی گیاهخواری را کاهش دهد. از نوشیدن چای و قهوه ۱ ساعت قبل و پس از وعده های غذایی اجتناب شود.
بعلاوه وجود مقادیر بالای کلسیم نیز میتواند در جذب آهن رژیم غذایی تداخل ایجاد کرده و باعث کاهش جذب آن شود. در صورت مصرف مکمل کلسیم در رژیم گیاهخواری مصرف آن را بین وعده های غذایی انجام دهید.
مقالات مرتبط: مکملی برای گیاهخواران
نیاز گیاهخواران به آهن نسبت به گوشت خواران تقریبا ۲ برابر است. با این حال این نیاز از فرد به فرد متفاوت است و ممکن است نیاز هر فرد به آهن مقدار کمتر یا بیشتری باشد.
بهتر است در رژیم غذایی گیاهخواری از منابع غنی آهن مانند حبوبات، سویا، مغز ها، دانه ها، سبزی های برگ تیره و میوه های خشک شده برای تامین آهن مورد نیاز بدن استفاده شود.
استفاده از منابع خوب ویتامین ث در رژیم غذایی گیاهخواری فراموش نشد. از جمله منابع خوب ویتامین ث میتوان به مرکبات، طالبی، انبه، آناناس، توت ها، فلفل، گوجه فرنگی و … اشاره کرد.
دریافت مقدار زیادی آهن در رژیم غذایی وگن آسان است.غذاهای گیاهی می توانند در میان غنی ترین منابع این ماده ی مغذی باشند.برای مثال 1/2 فنجان عدس پخته تقریباً دو برابر 4 اونس [تقریباً 113 گرم] گوشت گاو – غذایی که عموماً سوپراستار آهن درنظر گرفته می شود – آهن دارد.تعجب آور نیست که وگن ها و وجترین ها اغلب آهن بیشتری از گوشتخواران مصرف می کنند.(1)
اما به گفته ی انجمن غذا و تغذیه (FNB) که گروهی ست که توصیه های مربوط به آهن را برای آمریکایی ها معین می کند،وگن ها همچنین به قدری آهن بیشتر نیاز دارند.از آنجا که آهن غذاهای گیاهی به خوبیِ آهن گوشت جذب نمی شود FNB می گوید که احتمالاً وجترین ها به حدود دو برابر [آهن] بیشتر نیاز داشته باشند.با این حال تعیین دقیق نیاز وگن ها و وجترین ها به آهن همانگونه که پایین تر مشاهده خواهید کرد چندان ساده نیست.
🔶 آهن در بدن 🔶
آهن بخش مهمی از گلبول های قرمز خون است که در تشکیل هموگلوبین که اکسیژن را در سرتاسر بدن حمل می کند نیاز است.اگرچه ما آهن را در گلبول های قرمز بازیافت می کنیم اما همچنین مقداری از این ماده ی معذی را هر روز اغلب از طریق پوست و روده از دست می دهیم.زنان همچنین از طریق قاعدگی آهن از دست می دهند.به همین دلیل زنان جوان نسبت به مردان یا زنانی که دیگر دوره های قاعدگی ندارند، نیاز بیشتری به آهن دارند.
کم خونی فقر آهن زمانی رخ می دهد که بدن آهن کافی برای پشتیبانی از تولید عادی گلبول های قرمز خون ندارد.این مشکلی جدی و نسبتاً رایج در سلامت عمومی است.اما دریافت بیش از حد آهن نیز می تواند مضر باشد و باعث ذخیره شدن مقدار مازاد در بدن می شود.شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این مسئله احتمال ابتلا به دیابت نوع دو و احتمالاً سایر بیماری های مزمن را افزایش دهد.(2)
بدن تا حدودی جذب آهن را تنظیم می کند تا از پایین ماندن بیش از حد یا بالا رفتن در سطح خطرناک جلوگیری کند.این است که میزان آهنی که شما جذب می کنید به اندازه ی ذخیره ی آهن تان بستگی دارد.با این حال جالب توجه است که نوع آهن موجود در غذاهای گیاهی که آهن غیرهم است در قیاس با آهن هِم که تقریبا تنها در گوشت حیوانات یافت می شود، به این مهار و تعادل بسیار حساس تر است.(3)
🔶 جذب آهن از گیاهان 🔶
گرچه جذب آهن از گیاهان بر اساس نیاز متفاوت است اما به طور کلی نسبت به جذب آهن از گوشت کمی کمتر است.دلیل اصلی این است که غذاهای گیاهی سرشار از آهن غالباً دارای مقدار زیادی فیتیک اسید (که فیتات نیز نامیده می شود) هستند که ترکیبی ست که به آهن و سایر مواد معدنی پیوند می خورد.
بدون شک فیتیک اسید چندان هم بد نیست چرا که آنتی اکسیدانی قوی ست که احتمالاً با خطر کمتر ابتلا به سرطان در ارتباط است(4)(5).راه حل کلیدی این نیست که از فیتات اجتناب کنید – و واقعا هم نمی توانید چرا که [فیتات] به وفور در غلات کامل، حبوبات، مغزها و دانه ها وجود دارد – بلکه راه حل آن است که طوری غذا بخورید که اثر آن بر آهن به حداقل برسد.برای مثال اضافه کردن غذاهای سرشار از ویتامین C به وعده های غذایی تاثیر فیتات را خنثی و جذب آهن را افزایش می دهد.تاثیر ویتامین C می تواند بسیار چشمگیر باشد.یک وعده ی کوچک از غذایی غنی از ویتامین C مانند یک لیوان آب پرتقال یا 1/2 فنجان گل کلم جذب آهن از غذاهای گیاهی را به میزان چهار تا شش برابر افزایش می دهد(6)(7). درواقع حالت فقر آهن گاهی می تواند به سادگی در قیاس با افزودن به آهن موجود در غذا، با افزایش دریافت ویتامین C معکوس شود.(8)
تخمیر – که زمانی رخ می دهد که نان با مخمر یا خمیرترش ور می آید – نیز جذب آهن را بهبود می بخشد(9). بنابراین خوردن نان [تهیه شده از] دانه های کامل به جای دانه های دیگر می تواند جذب آهن را بهبود ببخشد.
در مقابل، ترکیبات موجود در چای و قهوه و حتا برخی از دمنوش های گیاهی مثل بابونه و نعنافلفلی جذب آهن را مختل می کنند(10)(11).برخی ادویه های هندی مانند زردچوبه و گشنیز نیز دارای مقدار زیاد از ترکیباتی هستند که می تواند مانع جذب آهن شود(13). دوز زیاد کلسیم نیز از جذب آهن ممانعت می کند.با این حساب وگن ها در برابر وجترین های لاکتو-اوو دارای مزیت آشکاری هستند.محصولات لبنی نه تنها فاقد آهن هستند بلکه افزودن آن ها به وعده های غذایی می تواند جذب آهن از دیگر غذاها را کاهش دهد(14).
🔶 وگن ها واقعاً چقدر آهن نیاز دارند؟ 🔶
هنگامی که انجمن غذا و تغذیه تعیین کرد که نیاز گیاهخواران به آهن بسیار بیشتر از گوشتخواران است، این توصیه را بر مبنای تحقیقی نسبتاً محدود بنیان گذاشت(15)(16).این تحقیق نشان داد که جذب آهن از رژیم های غذایی گیاهی که در بازدارنده های جذب بالا و در افزایش دهنده ها پایین هستند،بسیار ناچیز است.بر اساس این نتایج آن ها پیشنهاد کردند که گیاهخواران نسبت به افرادی که گوشت می خورند به اندازه ی 1.8 برابر آهن بیشتر نیاز دارند.
اما به چند دلیل این برای وگن ها و وجترین ها به طور عام درست نیست.یکی آنکه افراد احتمالاً در طول زمان به وسیله ی جذب بیشتر و دفع کمتر آهن با رژیم های غذایی که در آن ها زیست-دسترس پذیری آهن کم است انطباق پیدا می کنند(16)(17).همچنین وگن ها و وجترین ها عادتاً دارای ذخیره آهن کمتر (اما نرمال) هستند(1).باز هم ذخیره ی کمتر آهن با جذب بهتر آهن همراه است.درنهایت وگن ها می توانند در رژیم غذایی خود با خوردن غذاهای غنی از ویتامین C به عنوان بخشی از وعده ی غذایی و پرهیز از بازدارنده ها همراه وعده، جذب آهن را به حداکثر برسانند.انجمن غذا و تغذیه این مسائل را در توصیه های خود در نظر نگرفته است.
با این حال وگن ها معمولاً حداقل به اندازه ی گوشتخواران و حتا بیشتر آهن مصرف می کنند اما همچنان ذخایر آهن کمتری دارند.این به ما می گوید که وگن ها و سایر رژیم های غذایی گیاهی به میزان بیشتر [آهن] نیاز دارند.اما چه مقدار بیشتر؟ متاسفانه ما برای پاسخ دادن به این سوال تحقیقی در دست نداریم.
بهترین روش به جای اندازه گرفتن میزان دریافت آهن تان تغذیه به روشی است که هم دریافت و هم جذب آهن را به حداکثر برساند.
🔹غذاهای غنی از آهن مانند حبوبات، محصولات سویا، مغزها، دانه ها،کدو حلوایی،سبزی های پهن برگ،میوه های خشک،جودوسر ، کینوآ و بلغور جو را در رژیم غذایی خود به وفور بگنجانید.
🔹غلات تصفیه و غنی شده می توانند در آهن بسیار غنی باشند اما در فیبر و سایر مواد مغذی دارای سهم اندکی هستند.با این حال گنجاندن برخی از این غذاها در رژیم غذایی وگن – به خصوص برای کودکان – برای افرادی که در تامین نیازهایشان با مشکل مواجه هستند می تواند در افزایش مصرف آهن یاری دهنده باشد.
🔹به خاطر داشته باشید که بخشی از غلات خود را در قالب نان کامل دریافت کنید چرا که فرآیند ورآوری، آهن را بیشتر قابل جذب می کند.
🔹منابع خوب ویتامین C را تا جایی که ممکن است در هر وعده ی غذایی و میان وعده های سالم بگنجانید.غذاهایی که سرشار از ویتامین C هستند شامل مرکبات و آب مرکبات،طالبی،کیوی،انبه،پاپایا،آناناس، توت فرنگی،بروکلی،کلم بروکسل،انواع فلفل،آب گوجه فرنگی،کلم برگ و گل کلم است.
🔹اگر محصولات سویا را دوست دارید آن ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.آهن موجود در دانه های سویا فرم متفاوتی از سایر غذاهای گیاهی دارد و به نظر می رسد چندان تحت تاثیر فیتیک اسید قرار نمی گیرد(18).
🔹به عنوان یک قاعده از نوشیدن چای، قهوه و دمنوش های گیاهی همراه وعده ی غذا خودداری کنید.
🔹مکمل کلسیم را به دوزهای کمتر (300 میلی گرم) محدود کنید و آن ها را بین وعده های غذایی مصرف کنید نه همراه وعده.
به نظر می رسد که وگن ها علیرغم ذخیره آهن پایین تر نسبت به کسانی که گوشت می خورند بیشتر دچار کم خونی فقر آهن نمی شوند.به هرحال کمبود آهن به ویژه در میان کودکان و زنان جوان نسبتاً رایج است.اگر فکر می کنید که ممکن است در این ماده مغذی دچار کمبود باشید – اگر به طور غیرطبیعی ای خسته می شوید یا مکرراً مریض می شوید یا دچار ریزش مو شده اید – لازم است تا سطح آهن خونتان توسط پزشک آزمایش شود.اگر دچار کمبود هستید بهترین راه حل برای درست کردنش مصرف مکمل است نه اضافه کردن گوشت به وعده های غذایی تان.
منبع:
بدون دیدگاه